Bij hyperventileren adem je sneller en dieper dan normaal. Bij iedere ademhaling krijg je zuurstof binnen die nodig is voor allerlei lichamelijke processen. Hierbij ontstaat koolzuur, dat je weer uitademt. Als je te snel of te diep inademt, wordt er teveel zuurstof in korte tijd opgenomen en wordt er ook te veel koolzuur uitgeademd. Hierdoor blijft er te weinig koolzuurgas in het bloed, waardoor de lichaamsprocessen worden verstoord. Dit veroorzaakt klachten die op zich niet ernstig, maar wel bijzonder lastig zijn, zoals benauwdheid, beklemming op de borst, hartkloppingen, tintelingen in vingers, voeten of mond, transpiratie en duizeligheid. Een aanval van hyperventilatie kan worden gevolgd door diarree, buikpijn, hoofdpijn, pijn in de rug of een grieperig gevoel.

Acute hyperventilatie kan heel beangstigend zijn. De patiënt heeft het gevoel te stikken en kan duizelig worden, flauwvallen, misselijk worden en pijn krijgen op de borst of in de buik. De spieren van de onderarmen en kuiten verkrampen en veroorzaken onvrijwillig buigen en strekken van de polsen en enkels. Zeker iemand die niet begrijpt wat er gebeurt, kan in paniek raken, wat het nog erger kan maken (vicieuze cirkel).

Hyperventilatie heeft niets te maken met hart- of longklachten. Hyperventileren kan optreden bij:

• Inspanning
• Stress of psychische druk
• Verblijf op grote hoogte
• Vergiftiging (overdosis aspirine)

Iedereen kan last van hyperventilatie krijgen. Maar de één hyperventileert hooguit één keer in zijn of haar leven en de ander heeft er regelmatig last van. Hyperventilatie is vervelend, maar dus niet gevaarlijk.

Weet je niet zeker of je klachten door hyperventilatie worden veroorzaakt? Raadpleeg dan een arts. Dat is ook verstandig als je iets wilt doen aan de oorzaak van je hyperventilatie en onderstaande tips je niet helpen.

Het is belangrijk om de oorzaak van de hyperventilatie op te sporen. Probeer daarom de omstandigheden waarin de aanvallen ontstaan en verschijnselen daarbij te leren herkennen. Mensen uit je omgeving kunnen daarbij vaak helpen. Ook het opschrijven van die omstandigheden en ervaringen kan zeer waardevol zijn.

Ademhalingsoefeningen en buikademhaling

Een aanval kun je voorkomen of beter opvangen, als je regelmatig ademhalingsoefeningen doet. Probeer alleen via je buik te ademen. Buikademhaling is namelijk meestal minder diep dan borstademhaling. Hou je handen net onder je ribben op je buik, dan voel je precies wat er gebeurt. Bij een goede buikademhaling gaat je buik op en neer en mag je borstkas nauwelijks bewegen.

Tips: wat te doen bij hyperventilatie?

Het is zeer belangrijk om te proberen niet in paniek te raken. Dit kan moeilijk zijn, omdat hyperventilatie zulke ernstig lijkende verschijnselen geeft. Toch is dit één van de beste adviezen, want een behandeling van hyperventilatie met medicijnen is er niet.

Langzaam en oppervlakkig ademen

Om de klachten bij hyperventilatie te laten verdwijnen, moet het tekort aan koolzuur worden aangevuld. Langzaam en oppervlakkig ademen werkt daarbij zeer goed. Of probeer je adem zo lang mogelijk in te houden, zo adem je minder koolzuur uit.

Ademen in een plastic zakje

In de praktijk lukt het niet altijd om rustig en langzaam te ademen, zeker niet bij paniek. Een plastic zakje kan dan een goed hulpmiddel zijn. Als de aanval opkomt, hou je dit zakje voor je mond en neus. Door het uitademen komt er veel koolzuurgas in de zak, dat je vervolgens weer inademt. Daardoor stijgt het koolzuurgehalte in het bloed en verdwijnen de verschijnselen van hyperventilatie binnen enkele minuten. Ook het ademen door een stuk slang kan helpen. Omdat de lucht door een nauw kanaal moet worden gezogen, wordt veel weerstand veroorzaakt. Inademing is moeilijk en een snelle ademhaling onmogelijk.

Bij jouw Alphega apotheek is een speciaal inhalatieapparaatje, dat Hyperfree cassette wordt genoemd, verkrijgbaar. De werking is vergelijkbaar met het ademen in een plastic zakje of door een stukje slang. Je haalt adem door het apparaatje, waarin vele ’gangetjes’ de weerstand verhogen. Daardoor wordt een snelle ademhaling onmogelijk. 

De werking van dit apparaatje is optimaal als je rustig, langzaam en niet te diep inademt. Adem niet langs het apparaat of door de neus. Het apparaatje is klein, gemakkelijk mee te nemen en onder de kraan schoon te spoelen. De Hyperfree cassette is geen medicijn, maar een medisch hulpmiddel dat je onbeperkt kunt gebruiken.

Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij Alphega apotheek. Wij zijn je graag van dienst.

Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, raden we aan te laten controleren of ze samengaan met eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zelfzorgmiddelen dan ook altijd door aan jouw apotheek.

Lees de folder Hyperventilatie.