Er zijn diverse oogklachten.

Lui oog: één van de twee ogen doet niet meer mee aan de beeldvorming. De benaming 'lui oog' klopt eigenlijk niet, het oog heeft spiertjes die niet helemaal goed functioneren. Tot de leeftijd van ongeveer 10 jaar kan het oog weer geactiveerd worden door het andere oog enkele weken af te plakken. Bij een lui oog op oudere leeftijd heeft het oefenen van de oogspiertjes of afplakken geen nut.

Ontsteking van het oogbindvlies: als het oog rood is, is er meestal sprake van een ontsteking van het oogbindvlies. Dit kan worden veroorzaakt door een ontsteking, vuiltje of overgevoeligheid.

Jeukend en tranend oog: dit ontstaat bij een allergische reactie van het oog op allergenen, bijvoorbeeld bij hooikoorts. Ook een vuiltje in het oog of contact met bijtende stoffen, zon, wind, rook en het dragen van contactlenzen kunnen tot irritatie van de ogen leiden.

Strontje: een kleine ontsteking in je ooglid. Een ‘strontje’ wordt veroorzaakt door bacteriën.

Lasogen ontstaan wanneer je je ogen onvoldoende hebt beschermd tegen fel licht. Je ogen zijn dan pijnlijk, voelen branderig aan en je kunt weinig licht verdragen.

Vermoeide ogen ontstaan door inspannend lezen of kijken. De oogspieren kun je ontspannen door naar ver verwijderde voorwerpen te kijken.

Droge ogen zijn het gevolg van een verminderde traanproductie. Dit kan het gevolg zijn van een ontsteking, van de oogziekte 'staar' of van een minder gunstige omgeving zoals een ruimte met airconditioning, centrale verwarming of sigarettenrook.

Branderige ogen ontstaan door verkoudheid, stress, smog of oververmoeidheid.

Als je een scherp deeltje in de ogen hebt gekregen (bijvoorbeeld een metaal of glassplinter) doe je er goed aan om een arts te raadplegen. Doe dat ook als de ogen in contact zijn geweest met een bijtende stof. Raadpleeg in overige gevallen je huisarts als de oogklachten na enkele dagen niet verminderen. Wacht niet te lang. Voor oogklachten geldt dat je beter een keer voor niets naar de dokter kunt gaan, dan afwachten en het risico lopen dat het te laat is.

Lichte oogirritaties gaan vaak vanzelf weer over. Wat je verder kunt doen:

• Stel het oog niet te veel aan (zon)licht bloot, draag bijvoorbeeld een zonnebril die tegen UV-straling beschermt.
• Vermijd bij overgevoeligheid voor bepaalde stoffen het contact hiermee.
• Verwijder een vuiltje, vliegje of stofdeeltje door met de duim en wijsvinger de oogleden voorzichtig op te lichten. Haal het vervolgens met de punt van een steriel gaasje of schone zakdoek weg.
• Wrijf bij tranende, branderige of jeukende ogen liever niet in je ogen, dit kan de klachten erger maken.
• Probeer scherpe deeltjes niet zelf uit je oog te halen, je kunt je oog dan beschadigen.
• Spoel bij contact van het oog met een bijtende vloeistof dit zo snel mogelijk met veel, zacht stromend water.
• Bij baby's mag je de ogen alleen schoonmaken met water. Gebruik hiervoor vers, lauw kraanwater, laat de kraan eerst goed doorspoelen. Hierbij kun je het beste een steriel gaasje gebruiken (geen oogbadje).

Het oog is een zeer gevoelig orgaan. Het kan snel geïnfecteerd raken en zo'n besmetting kan tot blijvende schade leiden. Daarom kan er niet voorzichtig genoeg met oogklachten worden omgegaan. Om deze reden zijn oogdruppels en oogzalven altijd gesteriliseerd en uitsluitend op recept verkrijgbaar.

Oogdruppels gebruiken

Het gebruik van oogdruppels vergt enige vaardigheid. Je kunt van tevoren even oefenen door op een tissue te druppelen. Of gebruik een hulpstukje dat op het flesje geplaatst kan worden. Verder ga je als volgt te werk:

• Was voor het gebruik je handen met water en zeep.
• Doe je contactlenzen uit.
• Is de vloeistof troebel? Schud dat het flesje voor gebruik.
• Buig je hoofd zo ver mogelijk naar achteren en kijk omhoog of ga plat op je rug liggen.
• Trek met duim en wijsvinger het onderste ooglid omlaag, zodat een soort gootje ontstaat.
• Houd het flesje in de andere hand vast, maar raak de punt van het flesje niet aan (oog niet met je oog).
• Laat slechts één druppel in het gootje vallen.
• Druk de traanpuntjes van het oog 1 minuut dicht, zodat het middel in het oog blijft. Druk hiervoor met één vinger zachtjes in de hoek van het oog, tegen de neus.
• Moet je meerdere druppels per keer gebruiken? Wacht dan minimaal vijf minuten voor de volgende druppel.
• Sluit het flesje meteen na gebruik af.

Oogzalf

Oogzalf gebruik je op dezelfde manier als oogdruppels. Breng een sliertje zalf van ongeveer een halve centimeter in het gootje aan, waarbij je met de punt van de tube het oog niet aanraakt. Hou het oog gesloten en draai met de oogbol naar boven en opzij. Als de zalf zich goed heeft verspreid, zie je even wazig, maar dat gaat snel weer over.

Breng bij een ontsteking van de ooglidranden de zalf aan op de ooglidrand, tussen de oogharen. Wrijf met een wattenstaafje de zalf goed in de huid tussen de oogharen. Hierbij week je ook de korstjes tussen de oogharen los en kun je ze verwijderen.

Contactlenzen en gebruik van oogdruppels en -zalf

Draag geen contactlenzen wanneer je oog ontstoken is en wees ook bij infecties voorzichtig. Controleer goed of je lenzen niet beschadigd zijn. Het is beter om geen contactlenzen te dragen zolang je oogdruppels of oogzalf gebruikt. Hierin zit meestal een conserveermiddel dat soms reageert met contactlenzen en ze onomkeerbaar troebel kan maken. Vooral zachte lenzen zijn hier erg gevoelig voor. Na 30 minuten mag je ze weer indoen. Harde lenzen kun je, als het nodig is, direct weer indoen. Contactlenzen kunnen er bovendien voor zorgen dat het geneesmiddel in de oogdruppel of -zalf niet goed in het oog terecht kan komen.

Er zijn verschillende hulpmiddelen die je kunt gebruiken als je last hebt van oogklachten:

Oogbadje: hiermee kun je vuil uitspoelen of vermoeide en geïrriteerde ogen een spoeling geven, waardoor ze tot rust komen. Reinig het badje voor en na gebruik goed met gekookt water.

Oogpleisters zijn speciaal ontworpen voor kleine oogheelkundige toepassingen, zoals een lui oog. Er zijn zowel oogpleisters voor kinderen als voor volwassenen. De pleister kun je zelf op het gesloten oog aanbrengen en kun je lang zonder irritatie dragen. Plak deze niet op de wenkbrauwen.

Oogkompressen zijn geschikt voor de verzorging van oogletsel of voor een zachte afdekking van het oog na een operatieve ingreep, of na het inbrengen van oogdruppels en zalven.

Oogklep: een bolvormig afdekklepje aan een elastiek, dat dient ter verduistering van het oog of om een cosmetische ontsiering af te dekken. Een oogklepje neemt geen (wond)vocht op.

Alle informatie lees je in de folder Oogklachten.

Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij Alphega apotheek. Wij zijn je graag van dienst.

Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, raden we aan te laten controlern of ze samengaan met evenetuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zelfzorgmiddelen dan ook altijd door aan jouw apotheek.